HISTORIA NASZEJ SZKOŁY
„Jak to z naszą szkołą było…”
Początki naszej szkoły sięgają XVIII wieku. Wówczas na tutejszych terenach funkcjonowała szkoła dla kolonistów niemieckich z językiem wykładowym niemieckim. Przybyli oni w te regiony w 1780 roku z prowincji nad Renem i osiedlili się przy drodze prowadzącej z Uścia Solnego do Bochni. Do szkoły kolonistów niemieckich posyłali swoje dzieci polscy, zamożniejsi gospodarze. To jednak było źle postrzegane przez miejscowe duchowieństwo. Dlatego nasi rodacy zapragnęli mieć własną szkołę. Toteż w 1903 roku, na ustne starania inspektora szkolnego, księdza kanonika oraz prośbę tutejszej gminy, Rada Szkolna we Lwowie zorganizowała jednoklasową szkołę z językiem wykładowym polskim. Był to zalążek przyszłej szkoły. Naukę rozpoczęto 1 września 1903 roku, a jej pierwotna siedziba znajdowała się w karczmie, którą z czasem sprzedano. Wtedy właśnie postanowiono, że zostanie wybudowany murowany budynek na pastwisku gminnym w środku wsi. Zanim jednak skończono budowę, nauka odbywała się w salach wynajętych w domach prywatnych: u Jakuba Mroza pod numerem 114 i u Katarzyny Trzaskowej. Dopiero w 1907 roku budynek szkolny ukończono i właśnie wtedy zaczęła się prawdziwa historia szkoły. Na początku była jedna klasa, ale w 1908 roku w szkole funkcjonowały już dwie klasy. Później – w 1914 roku – wybuchła I wojna światowa, a przez naszą wieś maszerowały wojska austriackie, rosyjskie zabierając ludności dobytek, żywność, a w naszej nowej szkole zrobili sobie stajnie dla koni, co przyczyniło się do kompletnego zniszczenia budynku. Na szczęście trwało to niedługo, bo już w maju w 1915 roku budynek wyremontowano i nauka rozpoczęła się normalnie. Później – w 1918 roku – Polska odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli a na gruzach państw zaborczych: Austrii, Rosji, Prus powstaje niepodległa wolna Najjaśniejsza Rzeczpospolita Polska. 10 lat później, w 1928 roku, w 10 rocznicę odzyskania niepodległości posadzono na błoniu dąb, który miał upamiętniać tę niezwykłą rocznicę. W 1931 roku w naszej szkole były już trzy klasy. Jednak tego samego roku Raba przerwała wały, woda zalała niektóre domy, oczywiście dotarła też do szkoły i była równo z fundamentami. Na szczęście nie wlała się do klas, ale w ostatecznych rozrachunku woda powodziowa mocno wówczas uszkodziła fundamenty. Dlatego szkołę corocznie remontowano, aż do 1939 roku, kiedy to lekcje nie rozpoczęły się 1 września, bo wybuchła jedna z najokrutniejszych wojen – II wojna światowa. Wówczas młodzież rozpoczęła naukę dopiero w październiku. Praca w tym roku szkolnym była bardzo ciężka, a zima ostra. 30 stycznia 1940 roku władze niemieckie zarządziły oddanie do gminy podręczników szkolnych, pomocy naukowych, bibliotek. Bardzo skrupulatnie pilnował tego wójt gminy – Niemiec. Dlatego w następnych latach nauka odbywała się bez podręczników. Bywało też tak, że nauka musiała być przerwana albo z powodu mrozu, albo z powodu zajęcia budynku przez żołnierzy niemieckich. By nie przerywać, nauki uczniowie uczyli się potajemnie, po prywatnych domach narażając siebie, nauczycieli, a także rodziny, w których domach odbywało się tajne nauczanie. Ponadto dzieci w okresie wojennym były niejednokrotnie zmuszane przez hitlerowców do sypania okopów. Na szczęście te okrutne lata dobiegły końca. W 1945 roku zakończyły się hitlerowskie czasy. Dwa lata po zakończeniu wojny, czyli w 1947 roku postanowiono, że „stara szkoła”, bo tak się o niej dzisiaj mówi, zostanie rozbudowana a jeszcze później w 1962 roku zdecydowano, że powinno się w budynku nadbudować piętro. Jednak po ekspertyzie budowlanej, którą przeprowadzono w marcu 1963 roku, okazało się, że tamtejszy budynek szkolny nie nadaje się do nadbudowy. Toteż niebawem, już w kwietniu 1963 roku, postanowiono, że zostanie wybudowana w nowym miejscu, nowa szkoła. Prace rozpoczęto w październiku 1967 roku. W to przedsięwzięcie zaangażowana była cała społeczność wiejska. Ludność czynnie uczestniczyła w pracach budowlanych. Oprócz tego organizowano składki i z każdego domu zbierano określone kwoty, które przeznaczano na budowę szkoły. Dzięki temu już w 1969 roku odebrano nowy budynek szkolny i w tym samym roku oddano go do użytku. Otwarciu szkoły towarzyszyły wielkie uroczystości. Sala gimnastyczna (dzisiejsza jadalnia) wypełniona była po brzegi, uczniowie przygotowali część artystyczną, zostały wygłoszone przemówienia, wmurowano tablicę pamiątkową z napisem: „ Szkoła Podstawowa im. H. Sienkiewicza wybudowana w czynie społecznym przy udziale środków społecznego funduszu budowy szkół i internatów – rok 1969”
Notka powstała na podstawie najstarszej kroniki szkolnej, która znajduje się w archiwum szkolnym, natomiast zdjęcia pochodzą z dokumentów: ekspertyzy budowlanej przeprowadzanej w 1961 roku, a także z kolejnej kroniki szkolnej spisywanej od momentu oddania nowego budynku szkolnego.
Magda K.